Mürekebin İçeriği

Herhangi bir mürekkebin bileşenleri, mürekkebin istenilen fonksiyonuna bağlı olarak değiştirilir. İmalat esnasında mürekkebin bileşenlerinin değişimi onun kuruma özellikleri, renk, akma ve yapışma özellikleri, ısı, ışık, su ve diğer çevresel faktörler vasıtasıyla bozulmaya karşı direnci gibi özelliklerini etkiler. Baskı mürekkepleri de benzer şekilde değişkendir. Çünkü litografi, gravür ve dijital yöntemler gibi farklı baskı işlemlerinde farklı özellikler taşıyan mürekkeplere gereksinim duyulur.

Mürekkep bileşenleri, mürekkep formülü içindeki fonksiyonlarına göre sınıflandınlabilirler. Sıvı bileşenleri "taşıyıcı" olarak belirtilir. Yağ, çözücü ve reçine gibi malzemelerden oluşurlar. Mürekkeplerin akış özelliklerini, kuruma mekanizmalarını, kuruma zamanlarını, polaritelerini ve fiyatını belirlemede yardımcı olurlar. Boyar maddeler, taşıyıcıda çözünebilmelerine göre ayırt edilebilirler. Halbuki, pigmentler çözünmeyen ince dağılmış maddeler olarak bilinirler. Mürekkep formülasyonuna vakslar, plastikleştiriciler, kurutucular gibi diğer çeşitli maddeler de ilave edilebilirler.

Matbaa mürekkeplerinin üretiminde kullanılan hammaddeler 3 ana gruba ayrılırlar:

1. Renklendirici maddelerler

2. Taşıyıcı, çözücü ve bağlayıcı akışkanlar

3. Yardımcı katkı maddeleri

Baskı mürekkepleri bu üç ana grupta bulunan çeşitli kimyasal maddelerin baskı şartları ve ihtiyaçlara cevap verebilecek şekilde formüle edilen oldukça kompleks karışımlardır. Mürekkepte kullanılacak maddelerin seçimini belirleyen unsurlar baskı altı malzemesi, baskı tekniği ve basılı ürün müşterisinin beklentileridir.

Modern baskı sistemlerinde kullanılan mürekkepler sentetik pigmentler, yapıştırıcılar, solventler ihtivâ eder. Baskı cinsine göre çabuk veya geç kuruyan mürekkepler vardır. Ayrıca kuruma zamanı, baskı makinasında dışardan da kontrol edilir. Kuruma kobalt veya kurşun ile hızlandırılabilir. Bâzı mürekkepler tatbik edildiği şartlarda emilerek kurur. Gazetelerde bu tür mürekkepler kullanılır. Mürekkep içerisine çabuk uçucu solventler konulursa baskı yapıldıktan sonra solvent, normal sıcaklıkta hemen uçarak geride reçineli boyar maddesini bırakır. Bu özelliğiyle matbaada daha pratik bir yapıya kavuşmuş olur.

Gazete baskı mürekkeplerinde organik pigmentler olarak sınıflandırılan pigment grupları kullanılır. Kristalize olmuş sentetik materyallerdir. Tipik olarak Phthalocyanine Blue (ftalosiyanin mavi) cyan mürekkep, Lithol Rubine magenta mürekkep, Diarylide Yellow ise sarı mürekkep üretmek için kulanılan tipik pigmentlerdir. Mürekkep endüstrisinde pigmentler yüksek yoğunluklu baz formunda tedarik edilir. Pigment üretiminde izlenen normal yol, renk pigmenti öncelikle sulu bir ortamda üretilir. Sentezleme sonrasında süspansiyondan pigmentler filtrelenir. Bu aşamada pigment konsantrasyonu yaklaşık %20-30 düzeyine çıkar. Yağ bazlı vernikle karıştırılarak mürekkep pastası olarak isimlendirilir. Karıştırma sürecinde su moleküllerinden ayrılarak daha yakın ilişki kurabildiği yağ bazlı verniğe geçer ve su tamamen uzaklaştırılmış olur. Cyan, magenta, sarı mürekkepler daha doğrusu siyah ve kahverengi tonları hariç diğer kromatik mürekkepler hazırlanırken kullanılan reçineler çok temiz olmalıdır. Günümüzde gazete baskı mürekkeplerinde kullanılan yağlar soya yağı gibi bitkisel esaslı yağlardır. Bu tür yağlar hem bu uygulamalar için uygundur hemde yenilenebilir enerji kaynağı olarak petrol esaslı malzemelerden çok daha avantajlıdır.